OSMANLI MUKARNASI'NIN GELİŞİMİ

  • School of Oriental and African Studies, University of London (SOAS) tarafından Sanat Tarihi master programı gerekliliklerinin yerine getirilmesi üzerine kabul edilmiş, orijinal, basılmamış yüksek lisans tezidir. Kaynak gösterilmeden iktibas edilemez.

ABSTRACT

Bu tezde Osmanlı mukarnasının tarih içindeki gelişimi incelenmiştir. Tezin amacı Osmanlı mukarnasının yaklaşık 500 yıllık gelişimi içinde önemli olan hususların ortaya konmasıdır.

Birinci bölümde mukarnas ile ilgili genel çalışmalar için gerekli olan kaynaklar ve Osmanlı mukarnası ile ilgili kaynaklardan da bahsedilmiştir.

İkinci bölümde mukarnasın ne olduğu tariflenmiş ve mukarnası oluşturan özellikler incelenmiştir.

Üçüncü bölümde ise mukarnasın ana prensipleri detaylarıyla irdelenmiştir. Bu bölümde çeşitli akademisyenlerin argümanları kritik edilerek bir mukarnas planının nasıl okunması gerektiği ile ilgili en doğru yaklaşım ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Son bölümde ise Osmanlı mukarnası derinlemesine irdelenmiştir. Bu bölümde Anadolu’da mimari anlamda bir süreklilik ve gelenek olduğu ve Osmanlı mukarnasının bundan once gelen tarzların bir devamı olduğu ortaya konmuştur. Osmanlı mukarnasının oluşumunda diğer malzemelerden mermere olan geçişin önemi vurgulanmıştır. Ayrıca, Osmanlılar, Selçuklular tarafından geliştirilen geometrik şemaları ve üç boyutlu elemanları geliştirerek yeni yaklaşım ve tasarımlar ortaya koymuşlardır. Son olarak mukarnas-strüktür birliği incelenmiş olup geometrik formlar arasında geçiş öğesi olarak kullanılan mukarnasın mekan algılamada dekoratif bir unsur olmanın önüne geçerek mekan hissini kuvvetlendirdiğinin altı çizilmiştir.


Hüdai Sırrı Şenalp

Share